25 กันยายน 2568 เกมที่ ‘โลก’ เป็นเดิมพัน! : เมื่อบอร์ดเกมไม่ใช่แค่เกมกระดาน แต่เป็นสะพานการเรียนรู้ปัญหาสิ่งแวดล้อม
เปิดกล่องบอร์ดเกมแล้วโยนลูกเต๋าทีไร เชื่อว่าใครหลายคนน่าจะตื่นตาตื่นใจกับการได้ฟาดฟันคู่แข่ง การได้แกล้งเพื่อนข้างๆ และการคิดหาวิธีในการเอาชนะรูปแบบที่เกมกำหนดไว้ แต่บอร์ดเกมเป็นได้มากกว่าแค่เกมกระดาน เพราะบอร์ดเกมเป็นพื้นที่การเรียนรู้รูปแบบหนึ่ง สามารถดึงผู้เล่นให้มีส่วนร่วมกับระบบที่ซับซ้อน และหลากหลาย เปิดโอกาสให้ได้เผชิญกับเหตุการณ์สมมติ และช่วยฝึกฝนการตัดสินใจให้แม่นยำขึ้น
ซึ่งทั้งหมดนี้ เกิดขึ้นภายใต้ความสนุกสนานของความเป็นเกม ซึ่งเป็นกลยุทธ์สำคัญ คุณสมบัติเหล่านี้นี่แหละ ที่ทำให้บอร์ดเกมสามารถเป็น ‘ห้องเรียน’ ปัญหาสิ่งแวดล้อม และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (climate change) ได้ [ จินตนาการผ่าน ‘เกม’ ไร้กรอบ ออกผลตอน ‘ลงมือจริง’ ] เมื่อเราเจอข่าวน้ำท่วมหนัก ขยะล้นเมือง มลพิษทางอากาศ PM2.5ฯลฯ เรามักจะรู้อยู่แก่ใจว่าต้องแก้ไขปัญหาแต่อาจจินตนาการไม่ออกว่าต้องลงมือปฏิบัติอย่างไร ซึ่งบอร์ดเกมจะเข้ามามีบทบาทในส่วนนี้ทฤษฎีเกม magic circle อธิบายว่า เมื่อผู้เล่นก้าวเข้าสู่ magic circle แล้ว กฎเกณฑ์และความเป็นจริงในโลกปกติ จะถูกระงับชั่วคราว ก่อนจะถูกแทนที่ด้วยกฎเกณฑ์ และความเป็นจริงตามเงื่อนไขของเกม
หากมองด้วยทฤษฎีนี้จะเห็นว่า บอร์ดเกมเปิดโอกาสให้ผู้เล่นได้ทดลองกลยุทธ์ต่างๆ และรับผลกระทบจากการตัดสินใจนั้น ‘โดยไม่กระทบต่อชีวิตจริง’ ซึ่งเหมาะกับการสร้างความเข้าใจในปัญหาสิ่งแวดล้อม และ climate change เป็นอย่างมาก
ช่วงหลายปีที่ผ่านมา บอร์ดเกมจำนวนไม่น้อย (ทั้งจากนักออกแบบชาวไทยและชาวต่างชาติ) จึงเป็นบอร์ดเกมธีมสิ่งแวดล้อม กล่าวคือ วางระบบให้ผู้เล่นเรียนรู้ผลกระทบจากปัญหาสิ่งแวดล้อม และ climate change พร้อมเปิดโอกาสให้ผู้เล่นคิดกลยุทธ์ เพื่ออยู่รอดและเดินหน้าต่อ ทั้งยังเป็นพื้นที่สนทนาให้ผู้เล่นถกเถียง แลกเปลี่ยน และเรียนรู้ไปด้วยกัน [ ยังแก้ไขได้ไม่หมด ก็ต้อง ‘เรียงลำดับ’ ] ตัวอย่าง บอร์ดเกม Catan: New Energies ภาคเสริมจากบอร์ดเกมยอดนิยม Catan เกมนี้เปิดโอกาสให้ผู้เล่น เลือกลงทุน ในโรงไฟฟ้าพลังงานหมุนเวียนที่ยั่งยืน หรือโรงไฟฟ้าเชื้อเพลิงฟอสซิล ที่ราคาถูกแต่ก่อมลพิษ
ที่มา : https://www.workpointtoday.com
(https://www.workpointtoday.com/how-board-games-can-get-people-involved-in-climate-action-776410)