27 เมษายน 2565 “27 เมษา วันสมเสร็จโลก” สัตว์ป่าสงวน 1 ใน 19 ชนิดของไทยที่ยังสุ่มเสี่ยงสูญพันธุ์

ที่มา: https://mgronline.com/greeninnovation/detail/9650000039939

วันสมเสร็จโลก ตรงกับวันที่ 27 เมษายนของทุกปี ต้องการให้ทุกคนตระหนักถึงปัญหาปริมาณของสมเสร็จในป่าที่ลดลงอย่างต่อเนื่องโดยมีสาเหตุสำคัญจากการรุกรานของมนุษย์ ซึ่งสมเสร็จนั้นยังถูกจัดในกลุ่มของสัตว์ป่าที่มีความเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ (Vulnerable) ใน IUCN Red List of Threatened Species (2014) นอกจากเป็นสายพันธุ์สัตว์ป่าที่มีอัตราการสืบพันธุ์ต่ำ ออกลูกเพียงครั้งละ 1 ตัวเท่านั้น สาเหคุสำคัญคือ ถิ่นที่อยู่อาศัยลดลง มาจากการล่าของมนุษย์ (ไม่นิยมล่าเพื่อการบริโภค แต่อาจล่าเพื่อไปเป็นสัตว์โชว์ในสวนสัตว์) และยังพบว่าตายจากกับดักที่ไว้ใช้ดักสัตว์ชนิดอื่น เป็นต้น

สมเสร็จ หรือผสมเสร็จ (Tapir) เป็นสัตว์ป่าสงวน 1 ใน 19 ชนิดของประเทศไทย (ลำดับที่ 13) ตาม พ.ร.บ.สงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 และตามอนุสัญญา CITES Appendix I รวมถึงเป็นสัตว์ที่ใกล้จะสูญพันธุ์ตาม U.S. Endengered Species Act โดยจัดเป็นสัตว์ดึกดำบรรพ์ชนิดหนึ่ง มีสายเลือดใกล้เคียงม้าและแรด ทุกวันนี้ในประเทศไทยยังพบการกระจายตัวของสมเสร็จอยู่ในพื้นที่ต่าง ๆ หลายแห่ง ทั้งในผืนป่าตะวันตก เช่น เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผาง (ใช้รูปสมเสร็จเป็นสัญลักษณ์ของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า) ในส่วนทางภาคใต้นั้นเคยมีงานวิจัยระบุการแพร่กระจายประชากรของสมเสร็จอยู่ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าคลองแสงและฮาลา-บาลา สมเสร็จใช้พื้นที่อาศัยหลายรูปแบบ ได้แก่ ป่าดงดิบ ป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ ทุ่งหญ้า ป่าปลูก ป่าพื้นฟูตามธรรมชาติ และป่าเสื่อมโทรม ซึ่งจากการสำรวจพบว่า ค่าความถี่ในการพบร่องรอยของสมเสร็จของเส้นสํารวจที่อยู่ในพื้นที่ป่าดงดิบในภาคตะวันตกและภาคใต้จะมีค่าสูงสุด (ค่า RA) วันสมเสร็จโลกจึงมุ่งหมายให้มนุษย์ตระหนักรู้ถึงปัญหาปริมาณที่ลดลงของสมเสร็จจากการรุกรานของมนุษย์ซึ่งถือว่า เป็นศัตรูหมายเลขหนึ่งเช่นเดียวกับสัตว์ป่าสงวน สัตว์ป่าคุ้มครองอีกหลายชนิด

ในประเทศไทยเป็นสมเสร็จสายพันธุ์มลายู (Tapirus indicus) ซึ่งมีถิ่นกระจายพันธุ์ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ได้แก่ ประเทศไทย มาเลเซีย และเกาะสุมาตรา ประเทศอินโดนีเซีย สมเสร็จเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดใหญ่ในอันดับ Perissodactyla หรืออันดับของสัตว์กีบเดี่ยว อยู่ในกลุ่มเดียวกับม้า แรด และกระซู่ ลักษณะรูปร่างของสมเสร็จมีส่วนคล้ายสัตว์หลายชนิดผสมอยู่ในตัวเดียวกัน โดยมีรูปร่างใหญ่ ขาสั้น และเท้ามีกีบเหมือนแรด หูตั้ง และตาเล็กเหมือนหมู หางสั้นเหมือนหมี จมูกและริมฝีปากบนยื่นออกมาคล้ายงวงช้างยืดและหดได้ สามารถใช้หักกิ่งไม้ และพ่นน้ำได้ สีขนบนลําตัวที่ตัดกันระหว่างสีขาวที่ท้อง และสีดําที่ส่วนหัวและท้ายลําตัว ทําให้สมเสร็จกลมกลืนไปกับสภาพแวดล้อม ศัตรูโดยธรรมชาติอย่างเสือโคร่งสังเกตเห็นได้ยาก นอกจากนั้น สมเสร็จเป็นสัตว์ที่มีระบบสายตาที่ไม่ดี แต่มีระบบประสาทรับฟังทางหู และดมกลิ่นดีเยี่ยม แถมยังดำน้ำเก่ง ปกติเป็นสัตว์ที่มีอุปนิสัยเรียบร้อย ไม่ก้าวร้าว