26 พฤศจิกายน 2563 พบโครงกระดูกวาฬดึกดำบรรพ์ ๒,๐๐๐ – ๖,๐๐๐ ปีที่บ้านแพ้ว สะท้อนความหลากหลายทางชีวภาพท้องทะเลไทยในอดีตที่สมบูรณ์

ที่มา:

https://www.mgronline.com/greeninnovation/detail/9630000121576

นายวราวุธ ศิลปอาชา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม นายจตุพร บุรุษพัฒน์ ปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม นายวีระศักดิ์ วิจิตร์แสงศรี ผู้ว่าราชการจังหวัดสมุทรสาคร นายสมหมาย เตชวาล อธิบดีกรมทรัพยากรธรณี และนายโสภณ ทองดี อธิบดีกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งลงพื้นที่ ต. อำแพง อ. บ้านแพ้ว จ. สมุทรสาคร เพื่อติดตามการสำรวจขุดค้นโครงกระดูกวาฬ หลังได้รับแจ้งการค้นพบเมื่อวันที่ ๖ พ.ย. ๒๕๖๓ ที่ผ่านมา

ทั้งนี้ ในการสำรวจขุดค้นซากวาฬตามหลักวิชาการในพื้นที่ดำเนินการโดยกรมทรัพยากรธรณี กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง และหน่วยงานในพื้นที่ที่เกี่ยวข้อง โดยได้รับความอนุเคราะห์และความร่วมมือจากเจ้าของพื้นที่ ผลการสำรวจขุดค้นเพิ่มเติมพบว่า ชิ้นส่วนกระดูกวาฬสะสมตัวอยู่ในตะกอนดินเหนียวทะเลโบราณ ซากดึกดำบรรพ์วาฬที่พบมีการเปลี่ยนสภาพจากการแทนที่ของแร่ธาตุอื่นยังไม่สมบูรณ์ ส่วนใหญ่มีสภาพค่อนข้างเปราะบาง ดังนั้นจึงสำรวจขุดค้นตั้งแต่วันที่ ๙ – ๑๕ พ.ย. ๒๕๖๓ พบมีกระดูกวาฬอีกหลายชิ้นที่เรียงตัวต่อเนื่อง และขุดค้นได้มากกว่าร้อยละ ๕๐ ประกอบไปด้วย กระดูกสันหลังที่สมบูรณ์ ๑๙ ชิ้น กระดูกซี่โครงข้างละ ๕ ชิ้น สะบักไหล่และแขน (ครีบ) ด้านซ้าย ต่อมาเข้าพื้นที่เพื่อสำรวจเพิ่มเติมอีกครั้งเมื่อวันที่ ๒๓ พ.ย. ๒๕๖๓ เป็นต้นมา ผลการจุดค้นพบชิ้นส่วนกระดูกวาฬเพิ่มเติม รวมมากกว่าร้ยละ ๘๐ ได้แก่ กระดูกสันหลังส่วนลำตัวถึงส่วนคอ กระดูกซี่โครง และกะโหลกพร้อมขากรรไกรสภาพสมบูรณ์ หลังจากนี้จะนำตัวอย่างไปอนุรักษ์ในห้องปฏิบัติการและเตรียมศึกษาวิจัยเพื่อระบุสายพันธุ์ต่อไป และนอกจากโครงกระดูกวาฬ คณะสำรวจยังพบซากสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ในบริเวณโดยรอบ อาทิเช่น ฟันฉลาม ฟันกระเบน เปลือกหอย ปูทะเล เพรียงทะเล และเศษไม้ และได้นำตัวอย่างเปลือกหอย ซากพืช และกระดูกวาฬ ส่งวิเคราะห์หาอายุด้วยวิธีศึกษาธาตุคาร์บอน-14 (C-14) คาดว่าจะทราบผลประมาณอีกหนึ่งเดือนข้างหน้า จากการพบโครงกระดูกวาฬบนแผ่นดินซึ่งห่างจากขายฝั่งทะเลปัจจุบันประมาณ ๑๒ กม. ในครั้งนี้เป็นหลักฐานสำคัญที่บ่งชี้ถึงการรุกของน้ำทะเลเข้ามาในแผ่นดินเมื่อหลายพันปีก่อน อีกทั้งสามารถศึกษาประวัติและวิวัฒนาการของวาฬและสัตว์ทะเลในอดีต และเห็นความหลากหลายทางชีวภาพจากการพบซากสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ร่วมกับวาฬ นอกจากนี้ผลที่ได้จากการสำรวจด้วยวิธีการเจาะสำรวจศึกษาชั้นตะกอนดินและเทียบสัมพันธ์ ยังช่วยในการแปลความหมายถึงสภาพแวดล้อมในอดีต และหาขอบเขตชายทะเลโบราณในพื้นที่ ต. อำแพงนี้อีกด้วย

นายวราวุธ ศิลปอาชา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมกล่าวว่า จากข้อสันนิษฐานเบื้องต้นพบว่า ลักษณะกระดูกที่พบมีลักษณะเดียวกับที่พบในวาฬบรูด้า ซึ่งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกำลังตรวจวิเคราะห์โดยละเอียด และลักษณะที่พบนี้บ่งชี้ได้ว่า พื้นที่ดังกล่าวสมบูรณ์มาแต่ยุคโบราณ ธรรมชาติเก็บหลักฐานเป็นเครื่องพิสูจน์ความสมบูรณ์ของพื้นที่ อีกทั้งเป็นเครื่องแสดงให้ทุกฝ่ายร่วมกันอนุรักษ์ ดูแลให้คงอยู่อย่างสมดุล และยั่งยืนต่อไป ขณะที่ในส่วนของการค้นซากวาฬ เบื้องต้นทางทีมนักสำรวจและนักวิชาการระบุว่า อายุของซากวาฬประมาณ ๒,๐๐๐ – ๖,๐๐๐ ปี ซากกระดูกเริ่มมีการแทนที่ด้วยแร่ธาตุแล้วบางส่วน จึงนับว่าเป็นกึ่งซากดึกดำบรรพ์ (Subfossil) ที่จะต้องตรวจสอบโดยละเอียดด้วยวิธีศึกษาธาตุคาร์บอน-14 อีกครั้ง สำหรับชนิดพันธุ์ของซากวาฬดังกล่าว ทางกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งนำทีมนักวิชาการพิสูจน์อัตลักษณ์เบื้องต้นพบว่า ลักษณะกระดูกที่พบมีลักษณะเดียวกับที่พบในวาฬบรูด้า อย่างไรก็ตาม ทีมนักวิชาการจะได้ตรวจพิสูจน์โดยละเอียด สำหรับการขุดค้นพบครั้งนี้ จุดที่พบห่างจากชายฝั่งทะเลปัจจุบันประมาณ ๑๒กม. จึงเป็นหลักฐานสำคัญที่บ่งชี้ถึงการรุกของน้ำทะเลเข้ามาในแผ่นดินเมื่อหลายพันปีก่อน อีกทั้งสามารถศึกษาประวัติและวิวัฒนาการของวาฬและสัตว์ทะเลในอดีต และได้เห็นถึงความหลากหลายทางชีวภาพจากการพบซากสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ แสดงให้เห็นถึงความอุดมสมบูรณ์ของพื้นที่ที่มีมานับพันปี

ในปัจจุบันพื้นที่นี้ก็ยังคงความสมบูรณ์ได้เป็นอย่างดี เรายังพบเห็นวาฬบรูด้า ประมาณ 50 ตัว นอกจากนี้พื้นที่อ่าวไทยตอนบน ยังพบโลมาอิรวดี โลมาหลังโหนกหรือโลมาเผือก และโลมาหัวบาตรหลังเรียบ สุดท้ายตนอยากจะฝากถึงพี่น้องประชาชนทุกคนว่า “ทะเลประเทศไทยมีความอุดมสมบูรณ์มานับหลายพันปี ธรรมชาติเก็บหลักฐานความสมบูรณ์ให้เราได้เห็น ซากดึกดำบรรพ์เป็นตัวเก็บเรื่องราวในอดีตให้เราได้เรียนรู้ เป็นเครื่องบ่งชี้ความสมบูรณ์ในอดีต และที่สำคัญเป็นเครื่องสะท้อนให้เราต้องตระหนักว่า ความสมบูรณ์มิได้เกิดขึ้นในรุ่นเรา หน้าที่ของเรา คือ ดูแลรักษาความอุดมสมบูรณ์นี้ ให้คงอยู่อย่างมีชีวิต สมดุล และยั่งยืน”

นายจตุพร บุรุษพัฒน์ ปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเสริมว่า สำหรับการดำเนินการของหน่วยงานกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ตนได้สั่งการให้นายสมหมาย เตชวาล อธิบดีกรมทรัพยากรธรณี เร่งรังวัดพื้นที่ พร้อมจัดทำแผนที่และผังการวางตัวของโครงกระดูกวาฬ เก็บกู้และอนุรักษ์ซากกระดูก หากจำเป็นต้องเคลื่อนย้ายต้องป้องกันมิให้เกิดความเสียหาย นอกจากนี้ตนได้มอบหมายให้นายโสภณ ทองดี อธิบดีกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งนำทีมนักวิชาการและสัตวแพทย์ ลงพื้นที่ตรวจพิสูจน์ซาก เพื่อหาอัตลักษณ์เฉพาะของวาฬ เพื่อระบุชนิดพันธุ์ที่ถูกต้องชัดเจน ซึ่งล่าสุดการขุดค้นได้มากกว่าร้อยละ ๘๐ พบกะโหลกพร้อมขากรรไกรสภาพสมบูรณ์มีความยาวประมาณ ๓ ม. และความยาวทั้งตัวประมาณ ๑๒ ม. กระดูกสันหลังที่สมบูรณ์ ๑๙ ชิ้น กระดูกซี่โครงข้างละ ๕ ชิ้น สะบักไหล่และแขน (ครีบ) ด้านซ้าย และกระดูกสันหลังส่วนลำตัวถึงส่วนคอ นอกจากนี้ ตนคิดว่าในพื้นที่ดังกล่าวอาจจะมีซากดึกบรรพ์ของสัตว์ทะเลกระจายอยู่ทั่วไป ซึ่งหากพี่น้องประชาชนในพื้นที่พบเห็นซากหรือสงสัยว่าเป็นซากดึกดำบรรพ์ ขอให้แจ้งหน่วยงานของกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในพื้นที่โดยเร็ว เพื่อจะได้ตรวจพิสูจน์และดำเนินการรักษา คุ้มครองต่อไป