16 ธันวาคม 2568 หยุดปล่อย‘ปลาสวยงาม’ลงแหล่งน้ำ ปิดทางระบาดเอเลี่ยนสปีชีส์

แหล่งน้ำหลายแหล่งกำลังเผชิญหน้ากับการรุกรานของสิ่งมีชีวิตต่างถิ่น หรือที่รู้จักกันในนาม “เอเลียนสปีชีส์” (Alien Species) กระแสข่าวการแพร่ระบาดของปลาสวยงามจากต่างประเทศในแหล่งน้ำธรรมชาติทั่วไทย ไม่ว่าจะเป็น ปลาซัคเกอร์ ผู้ทนทาน ปลาหมอสีคางดำ ผู้ขยายพันธุ์เร็ว ปลาหมอมายัน และ ปลาหมอบัตเตอร์ กำลังเป็นสัญญาณเตือนภัยที่ดังขึ้นเรื่อย ๆ ปลาเหล่านี้ไม่เพียงแต่เป็นแขกไม่ได้รับเชิญ แต่พวกมันคือผู้แย่งชิงทรัพยากรตัวฉกาจ เข้ามายึดพื้นที่ ขยายพันธุ์อย่างรวดเร็ว และแย่งแหล่งอาหารจากสัตว์น้ำพื้นถิ่นดั้งเดิมของไทยอย่างถึงรากถึงโคน ผลลัพธ์ที่ตามมาคือความสูญเสียครั้งใหญ่ของความหลากหลายทางชีวภาพ และการทำลายห่วงโซ่อาหารในระบบนิเวศน้ำจืดในวงกว้างอย่างยากจะเยียวยา

ดร.สรณัฏฐ์ ศิริสวย หัวหน้าศูนย์บริหารงานวิจัยและสนับสนุนวิชาการ คณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้ชี้ให้เห็นถึงที่มาของปลาเหล่านี้ว่า แท้จริงแล้วพวกมันเคยเป็นเพียงปลาสวยงามจากต่างประเทศที่ถูกนำเข้ามาเลี้ยงในบ้านเรานานก่อนที่กรมประมงจะออกประกาศห้ามนำเข้าและเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ 13 ชนิดเมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2564 เพื่อปกป้องพันธุ์สัตว์น้ำหายากและระบบนิเวศ

คำถามคือ ปลาเหล่านี้ “หลุดรอด” ออกสู่ธรรมชาติได้อย่างไร? สาเหตุนั้นมีหลากหลาย ทั้งจากเหตุสุดวิสัยอย่าง ภาวะน้ำท่วม ที่พัดพาปลาหลุดไปตามกระแสน้ำ และความตั้งใจของมนุษย์ที่เลือกที่จะ “ปล่อยปลา” ลงในแม่น้ำลำคลอง โดยมองข้ามผลกระทบมหาศาลที่จะตามมา ในกลุ่มเอเลียนสปีชีส์นี้ ปลาซัคเกอร์ถือเป็นตัวอย่างของสายพันธุ์ที่น่ากังวลเป็นพิเศษ ด้วยความสามารถในการปรับตัวที่สูงลิ่ว มันสามารถกินอาหารได้ทุกชนิดและอาศัยอยู่ในแหล่งน้ำได้ทุกรูปแบบ

ดร.สรณัฏฐ์ ทิ้งท้ายด้วยข้อคิดที่สำคัญยิ่งสำหรับคนรักปลาสวยงามทุกคนว่า “ปลาสวยงามทุกชนิดเลี้ยงได้แต่อย่าไปปล่อยสู่แหล่งน้ำธรรมชาติ” การตัดสินใจเลี้ยงสัตว์น้ำขนาดใหญ่และมีอายุยืนยาวอย่างปลาช่อนอเมซอน ควรมาพร้อมกับการเตรียมความพร้อมทั้งด้านความรู้และจิตใจ เพื่อให้การเลี้ยงปลาเป็นไปอย่างราบรื่น ไม่ใช่การสร้างปัญหาให้กับระบบนิเวศในอนาคต การไม่ปล่อยปลาคือความรับผิดชอบขั้นพื้นฐานที่เราทุกคนสามารถทำได้เพื่อรักษาความหลากหลายทางชีวภาพของไทย

ที่มา:  แนวหน้า (www.naewna.com/local/934872)