ที่มา: https://mgronline.com/local/detail/9640000052654

หลังจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในประเทศไทยใช้เวลากว่า 5 ปี ติดตามและทวงคืนสมบัติชาติที่ประกอบด้วย โบราณวัตถุ 2 ชิ้น คือ ทับหลังปราสาทหนองหงส์ จ.บุรีรัมย์ และทับหลังปราสาทเขาโล้น จ.สระแก้ว หลังถูกโจรกรรมออกจากประเทศไทย และนำไปเก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑ์ศิลปะเอเชีย ชอง มูน ลี ณ เมืองซานฟรานซิสโก รัฐแคลิฟอเนีย ประเทศสหรัฐอเมริกา ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2508 หรือ 55 ปีที่ผ่านมา ทับหลังปราสาทหนองหงส์ และทับหลังปราสาทเขาโล้นถูกส่งคืนสู่ประเทศไทย และเดินทางมาถึงสนามบินสุวรรณภูมิ เมื่อเวลาประมาณ 22.00 น.ของวันที่ 28 พ.ค.ที่ผ่านมา ชาวบ้านและนักท่องเที่ยวบางส่วนพากันเดินทางมายังปราสาทเขาโล้น ซึ่งตั้งอยู่ใน อ.ตาพระยา จ.สระแก้ว เพื่อชื่นชมความงดงามของตัวปราสาท ก่อนที่ทับหลังปราสาทเขาโล้นจะได้เดินทางกลับมาตั้ง ณ ที่แห่งเดิมอีกครั้ง

คุณตาประสาน ฉ่ำดำ อายุ 73 ปี ชาว อ.ตาพระยา นำขันธ์ห้าและธูปเทียนมาจุดสวดมนต์เพิ่อขอขมาบริเวณตัวปราสาท ในโอกาสที่สมบัติชาติได้กลับคืนสู่แผ่นดินไทยอีกครั้ง พร้อมกล่าวว่า ตนเองเคยเห็นทับหลังองค์ดังกล่าวตั้งแต่เมื่อครั้งอายุประมาณ 13 ปี ก่อนจะถูกขโมยไปจากประเทศไทย และในวันนี้เมื่อทราบข่าวทับหลังจะได้กลับคืนสู่ที่ตั้งอีกครั้งจึงรู้สึกดีใจที่จะได้เห็นในช่วงชีวิตที่เหลืออยู่โดยเฉพาะในช่วงที่มีการจัดแสดงในกรุงเทพฯ อยากที่จะเดินทางไปชมให้เห็นกับตาอีกสักครั้ง เช่นเดียวกับพระสำเภา ปุณญขโม รักษาการเจ้าอาวาสวัดปราสาทเขาโล้นเผยว่า ก่อนที่ทับหลังจะเดินทางกลับสู่ที่ตั้ง อยากจะเรียกร้องให้หน่วยงานราชการเร่งจัดสรรงบประมาณเพื่อบูรณะตัวปราสาทให้เกิดความเรียบร้อยและสมบูรณ์ก่อน รวมทั้งขอให้จัดระบบรักษาความปลอดภัยที่ดี “รู้สึกดีใจเหมือนกับชาวบ้านตาพระยาทุกคนที่รอคอยการกลับมาของสมบัติชาติที่ในวันนี้เป็นจริงแล้ว” รักษาการเจ้าอาวาสวัดปราสาทเขาโล้น กล่าว

ทั้งนี้ ทับหลังปราสาทเขาโล้น เป็นประติมากรรมที่แกะสลักด้วยมือ มีน้ำหนัก 680 กก. โดยเป็นทับหลังจำหลักลายพระอินทร์เหนือเกียรติมุข ทำจากหินทรายและเป็นศิลปะสมัยลพบุรี หรือศิลปะเขมรโบราณ มีอายุราวพุทธศตวรรษที่ 16-17 และคาดว่าถูกลักลอบนำออกจากประเทศไทยในช่วงปี พ.ศ. 2508 ซึ่งเป็นช่วงสงครามเวียดนาม อย่างไรก็ตาม กรมศิลปากรมีแผนที่จะจัดแสดงทับหลังที่นำกลับคืนสู่ประเทศไทยให้ประชาชนเข้าชมความงดงาม ณ พระที่นั่งอิศราวินิจฉัย พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนคร ในช่วงเดือน มิ.ย.-ก.ค.นี้ โดยปัจจุบันมีศิลปวัตถุและโบราณวัตถุอีกกว่า 30 รายการ ที่ประเทศไทยจะขอทวงคืนจากพิพิธภัณฑ์ในประเทศสหรัฐอเมริกา ได้แก่ พระสำริดกรุประโคนชัย และเสาติดผนังปราสาทเขาพนมรุ้ง จ.บุรีรัมย์ ทับหลังปราสาทหินพิมาย จ.นครราชสีมา และประติมากรรมจากเมืองโบราณศรีเทพ จ.เพชรบูรณ์