สิ่งแวดล้อมธรรมชาติ
ธรรมชาติ ในที่นี้คือ ธรรมชาติที่มีคุณค่าทางวิทยาการและสุนทรียภาพ ที่เกี่ยวข้องเป็นสัณฐานที่สำคัญทางธรณีวิทยาและภูมิศาสตร์ อันเป็นเอกลักษณ์หรือสัญลักษณ์ของท้องถิ่นนั้น ๆ
การจัดกลุ่มธรรมชาติสามารถจัดตามลักษณะและคุณสมบัติอย่ํางกว้างๆ ได้เป็น 2 ประเภท ได้แก่
- ธรรมชาติที่มีการเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงและฟื้นฟูคืนสู่สภาพเดิมได้โดยระบบของตัวเอง เช่น ป่าไม้ ทุ่งหญ้า และสัตว์ป่า เป็นต้น
- ธรรมชาติที่ไม่สามารถเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลง หรือฟื้นฟูคืนสู่สภาพเดิมได้ เมื่อถูกทำลายก็จะหมดสภาพไป เช่น ภูเขา ถ้ำ น้ำตก เกาะ แก่ง หาดทราย หาดหิน ทะเลสาบ หนองบึง แหล่งน้ำ ซากดึกดำบรรพ์ ธรณีสัณฐานและภูมิลักษณวรรณา เป็นต้น
ในปัจจุบันมีการทำลายสภาพธรรมชาติทั้งสองประเภทเป็นอันมาก ในส่วนของธรรมชาติประเภทแรกมีกฎหมายคุ้มครอง มีหน่วยงานที่รับผิดชอบดูแลโดยตรงและดำเนินการอยู่ตลอดมา แต่ธรรมชาติในประเภทที่สองนั้น ไม่มีกฎหมายคุ้มครองและหน่วยงานรับผิดชอบโดยตรง และปรากฏมีเรื่องร้องเรียนเกี่ยวกับการบุกรุกทำลายอยู่เนือง ๆ จึงสมควรที่จะได้รับการคุ้มครองโดยตรงเพราะเหตุว่าธรรมชาติในความหมายนี้เป็นทรัพย์สมบัติของประเทศที่มีศักภาพและมีโอกาสที่จะนำมาใช้ประโยชน์ทางเศรษฐกิจและสังคม ทั้งนี้แหล่งธรรมชาติหลายแห่งถูกนำมาใช้ประโยชน์โดยขาดการวางแผนการดูแลรักษาและการอนุรักษ์ที่เหมาะสมและหลายแห่งตกอยู่ในสภาพเสื่อมโทรมจนหมดคุณค่าความสำคัญและไม่สามารถฟื้นฟูกลับคืนสู่สภาพเดิมได้
จำนวนแหล่งธรรมชาติในแต่ละภาคของประเทศไทย
ที่ได้รับการประกาศให้เป็นแหล่งธรรมชาติอันควรอนุรักษ์ของท้องถิ่นตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 7 พฤศจิกายน 2532 จำนวน 263 แห่ง
| ประเภท แหล่งธรรมชาติ | เหนือ | ตะวันออก เฉียงเหนือ | กลางและ ตะวันออก | ใต้ | รวม |
|---|---|---|---|---|---|
| เกาะ | – | – | 1 | 4 | 5 |
| แก่ง | 1 | 6 | 1 | – | 8 |
| ภูเขา | 6 | 19 | 5 | 6 | 36 |
| ถ้ำ | 13 | 9 | 7 | 14 | 43 |
| น้ำตก | 29 | 16 | 16 | 23 | 84 |
| โป่งพุร้อน | 2 | – | – | 1 | 3 |
| แหล่งน้ำ | 3 | 10 | 2 | 5 | 20 |
| ชายหาด | 1 | – | 19 | 33 | 53 |
| ซากดึกดำบรรพ์ | – | – | – | 1 | 1 |
| ธรณีสัณฐาน | 5 | 2 | 2 | 1 | 10 |
| รวม | 60 | 62 | 53 | 88 | 263 |