27 ตุลาคม 2563 แมลงชีปะขาวสกุลใหม่ พบเฉพาะประเทศไทย
ที่มา : https://www.thairath.co.th/news/local/1962084
ทีมนักวิจัยคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ Dr.Jean-Luc Gattolliat สังกัด Museum of Zoology เมืองโลซาน สมาพันธรัฐสวิส อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์ร่วม และ น.ส.ชนาพร สุทธินันท์ นิสิตทุนเรียนดีวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทย ระดับปริญญาเอก ได้ค้นพบตัวอ่อนแมลงชีปะขาวสกุลใหม่และชนิดใหม่ของโลก คือ แมลงชีปะขาวเข็ม Cymbal cloeon sartorii ที่ลำธารห้วยเขย่ง อ.ทองผาภูมิ จ.กาญจนบุรี และลำธารต้นน้ำเลย อ.ภูหลวง จ.เลย นับเป็นการ ค้นพบครั้งแรก และพบเฉพาะประเทศไทยเท่านั้น
ทั้งนี้ สืบเนื่องจาก น.ส.ชนาพร สนใจศึกษาและทำวิทยานิพนธ์เกี่ยวกับ ความหลากหลายของตัวอ่อนแมลงชีปะขาววงศ์ Baetidae ในภาคใต้และภาคตะวันตกของประเทศไทย และได้ค้นพบตัวอ่อนแมลงชีปะขาวสกุลใหม่ของโลก โดยงานวิจัยชิ้นนี้ ได้รับทุนสนับสนุนจากศูนย์ความเป็นเลิศด้านความหลากหลายทางชีวภาพ (BDC-PG4-161004) และโครงการทุนเรียนดีวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทย
ลักษณะทั่วไปของแมลงชีปะขาวที่บ่งบอกว่าเป็นสกุลใหม่ของโลกนั้น จัดอยู่ในวงศ์ Baetidae มีลักษณะเด่นที่แตกต่างจากสกุลอื่นๆ ในวงศ์เดียวกันอย่างเห็นได้ชัด คือ มีแผ่นเหงือกคล้ายรูปหัวใจปล้องท้อง ที่ 5-7 เท่านั้น และคลุมไปด้านท้องถึงปล้องที่ 9 มีลักษณะโครงสร้างปาก เช่น รูปร่างริมฝีปากล่าง แตกต่างชัดเจน โดยมีลักษณะที่จัดอยู่ในกลุ่ม Anteropatellata ของวงศ์ Baetidae มีความใกล้เคียงกับสกุล Baetopus อย่างไรก็ตาม ลักษณะรูปร่างตัว พฤติกรรม และตุ่มอวัยวะสืบพันธุ์เพศผู้คล้ายกับสกุล Cloeon การโบกเหงือกทั้ง 3 คู่ของตัวอ่อนแมลงชีปะขาวสกุลใหม่มีลักษณะเฉพาะ จึงนำมาตั้งชื่อสกุล คือ Cymbalcloeon คล้ายกับการตีฉาบ มีอัตราการโบกเหงือกเร็วเฉลี่ยประมาณ 12 ครั้งต่อวินาที ซึ่งช่วยในการแลกเปลี่ยนแก๊ส
มักเรียกชื่อสามัญทั่วไปวงศ์นี้ว่า แมลงชีปะขาวเข็ม เนื่องจากลำตัวยาวเรียว และมีขนาดเล็กกว่าแมลงชีปะขาววงศ์อื่น มีชื่อวิทยาศาสตร์ของแมลงชีปะขาวเข็มสกุลใหม่และชนิดใหม่ของโลก คือ Cymbalcloeon sartorii Suttinun, Gattolliat & Boonsoong, 2020 โดย specific epithet ตั้งชื่อเป็นเกียรติกับ Dr.Michel Sartori ผู้เชี่ยวชาญแมลงชีปะขาวระดับโลก
“การค้นพบตัวอ่อนแมลงชีปะขาวสกุลใหม่ของโลกในครั้งนี้ สะท้อนให้เห็นถึงความหลากหลายทางชีวภาพและทรัพยากรในประเทศไทย ตัวอ่อนพบอาศัยอยู่ในลำธารต้นน้ำที่มีคุณภาพดีจนถึงดีมาก การอนุรักษ์แหล่งต้นน้ำและพื้นที่ป่า จะช่วยให้คงความหลากหลายทางชีวภาพแหล่งต้นน้ำไว้ และยังคง มีแมลงน้ำอีกมากที่ยังไม่ค้นพบ หากแหล่งอาศัยถูกทำลายด้วยหลายปัจจัย เช่น กิจกรรมของมนุษย์ การเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศ ส่งผลทำให้แมลงน้ำที่มีอยู่หรือยังไม่ถูกค้นพบลดลงและสูญพันธุ์ไปได้”